اسپرسو چیست؟ آشنایی با انواع اسپرسو

اسپرسو یک هنر دم‌آوری در دنیای قهوه‌ها محسوب می‌شود. در این مقاله جامع، به عمق ویژگی‌های اسپرسو سفر می‌کنیم؛ از طعم غلیظ و منحصربه‌فرد آن که حاصل فرآیند عصاره‌گیری تحت فشار است، تا انواع محبوب آن و حتی بررسی دیدگاه‌های متفاوت درباره طبعش در طب سنتی. با ما همراه باشید تا تفاوت‌های کلیدی اسپرسو با قهوه معمولی را کشف کرده و درک خود را از این نوشیدنی پرطرفدار ارتقا دهید.

قهوه اسپرسو چیست؟

اسپرسو، فراتر از یک نوشیدنی، یک روش خاص برای تهیه قهوه است که نتیجه آن یک فنجان کوچک اما بسیار غلیظ و پرطعم از قهوه است. این نوشیدنی با عبور دادن آب بسیار داغ از میان پودر قهوه که به ریزترین حالت ممکن آسیاب شده است، تحت فشار بالا به دست می‌آید. پودر قهوه اسپرسو، دانه‌های قهوه آسیاب‌شده با درجه ریز است که برای تهیه اسپرسوی غلیظ و پرعطر ایده‌آل می‌باشد، به این دلیل باید پودر خاصی برای تهیه آن خریداری شود.

ویژگی اصلی و تمایزدهنده اسپرسو، فرآیند عصاره‌گیری تحت فشار است؛ برای مثال، در تهیه یک شات اسپرسو، آب با فشار تقریبی ۹ بار (که فشاری قابل توجه است) از میان ذرات فشرده قهوه عبور می‌کند. این فشار بالا باعث می‌شود تا عصاره‌ای غنی و متراکم از قهوه استخراج شود که پایه بسیاری از نوشیدنی‌های قهوه دیگر نیز هست. برای داشتن بهترین تجربه اسپرسو، باید به بهترین زمان‌ مصرف قهوه توجه کنید تا طعم و کیفیت آن بهینه شود.

بررسی طعم اسپرسو؛ غلیظ و منحصربه‌فرد

اسپرسو غلیظ‌ترین نوع نوشیدنی قهوه محسوب می‌شود. طعم آن بسیار قوی و متراکم است و در حجم کمی از مایع، تجربه‌ای غنی و جسورانه از قهوه را ارائه می‌دهد. غلظت اسپرسو تقریبا پنج برابر بیشتر از یک قهوه دمی معمولی است. برای درک بهتر این تفاوت، می‌توان آن را به مقایسه یک فنجان چای بلوبری با یک قاشق مرباخوری از مربای تازه بلوبری تشبیه کرد که نشان‌دهنده شدت و عمق بیشتر طعم در اسپرسو است.

فشار بالا در فرآیند دم‌آوری، نقش کلیدی در شکل‌گیری طعم اسپرسو دارد. این روش نه تنها به استخراج مواد جامد و گازهای محلول کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود عصاره‌هایی در اسپرسو وجود داشته باشند که در سایر روش‌های دم‌آوری قهوه یافت نمی‌شوند. همین عصاره‌های خاص هستند که به پروفایل طعمی بسیار منحصربه‌فرد و بادی (غلظت دهانی) بیشتر اسپرسو کمک می‌کنند. در همین راستا، آگاهی از فواید و مضرات قهوه برای قلب می‌تواند به شما کمک کند تا از این نوشیدنی محبوب به‌طور آگاهانه‌تر و مفیدتری استفاده کنید.

طرز تهیه اسپرسو

برای تهیه یک فنجان اسپرسوی خوش‌طعم، ابتدا به دانه‌های قهوه تازه و آسیاب شده نیاز دارید. بهتر است دانه‌ها را به اندازه‌ای ریز آسیاب کنید که مانند پودر نرم شود، اما نه خیلی نرم که آب به سختی از آن عبور کند. دستگاه اسپرسو را روشن کرده و مطمئن شوید که دمای آب حدود ۹۰ تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد است. سپس، پورتافیلتر دستگاه را با پودر قهوه پر کرده و با فشار مناسب (حدود ۱۵-۲۰ کیلوگرم) آن را تمپ کنید تا سطح قهوه صاف و متراکم شود. پورتافیلتر را به دستگاه متصل کرده و فرآیند استخراج را آغاز کنید؛ در حدود ۲۵ تا ۳۰ ثانیه آب داغ با فشار بالا از قهوه عبور می‌کند و عصاره‌ای غلیظ و خوش‌رنگ با کرمای طلایی روی سطح تشکیل می‌دهد. نتیجه یک نوشیدنی کوتاه، پرطعم و غنی از عطر و طعم قهوه است که می‌تواند به‌تنهایی یا پایه انواع نوشیدنی‌های دیگر مانند موکا، لاته و کاپوچینو استفاده شود. به طور کلی می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:

1. استفاده از دانه‌های قهوه تازه و باکیفیت
2. آسیاب قهوه به اندازه ریز و مناسب (شبیه پودر نرم)
3. گرم کردن دستگاه اسپرسو تا دمای حدود ۹۰ تا ۹۶ درجه سانتی‌گراد
4. پر کردن پورتافیلتر با پودر قهوه آسیاب شده
5. فشردن قهوه با فشار حدود ۱۵-۲۰ کیلوگرم (تمپ کردن) تا سطح قهوه صاف و متراکم شود
6. قرار دادن پورتافیلتر در دستگاه اسپرسو
7. استخراج قهوه با عبور آب داغ و فشار بالا به مدت ۲۵ تا ۳۰ ثانیه
8. دریافت نوشیدنی غلیظ و پرعطر با کرمای طلایی روی سطح
9. آماده سرو به صورت تک‌نوشیدنی یا پایه انواع نوشیدنی‌های دیگر مثل لاته، موکا و کاپوچینو

اسپرسوی تازه‌دم علاوه بر سرو گرم، پایه اصلی بسیاری از نوشیدنی‌های سرد مانند آیس لاته و آیس موکا نیز محسوب می‌شود که با ترکیب یخ، شیر و سیروپ طعمی دل‌پذیر پیدا می‌کنند. برای آماده‌سازی حرفه‌ای این نوشیدنی‌ها در کافی‌شاپ‌ها، استفاده و خرید تجهیزات بار سرد مانند بلندر، شیکر و یخ‌ساز نقش کلیدی در سرعت و کیفیت سرو دارد.

معرفی انواع قهوه اسپرسو

اسپرسو، علاوه‌بر اینکه خود یک نوشیدنی مستقل و غلیظ است، اساس و پایه بسیاری از نوشیدنی‌های محبوب قهوه را نیز تشکیل می‌دهد. نوشیدنی‌های بر پایه اسپرسو را می‌توان به دو دسته کلی قهوه‌های اسپرسوی سیاه و قهوه‌های اسپرسوی شیری تقسیم کرد که در قالب یک جدول به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

سینگل اسپرسو (Single Espresso) یا اسپرسو (Espresso)

• یک نوشیدنی بسیار قوی و غلیظ با طعمی غنی و بافتی نرم
• معمولا در فنجان‌های کوچک با حجم ۲۰ تا ۳۰ میلی‌لیتر سرو می‌شود.
• توصیه می‌شود قبل از نوشیدن، آن را کمی هم بزنید تا لایه‌ها به خوبی ترکیب شوند.

دبل اسپرسو (Double Espresso) یا اسپرسو دوپیو (Espresso Doppio)

• این نوشیدنی شامل دو شات اسپرسو است که معمولا در یک فنجان کمی بزرگ‌تر (مانند فنجان کاپوچینو) سرو می‌شود.
• روش تهیه آن مشابه سینگل اسپرسو است، با این تفاوت که حجم آن دو برابر است.

برای نوشیدن این قهوه با توجه به تلخ بودن آن بهتر است از یک شکلات تلخ نیز استفاده کنید برای خرید شکلات در طعم های مختلف به فروشگاه فلو مراجعه کنید.

آمریکانو (Americano)

• اسپرسویی است که با آب داغ، رقیق شده است.
• برای کسانی که طعم قهوه را با شدت کمتر ترجیح می‌دهند، گزینه مناسبی است.
• معمولا در فنجان کاپوچینو سرو می‌شود؛ ابتدا حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی‌لیتر آب داغ و سپس یک شات اسپرسو به آن اضافه می‌شود.
• طعم مشخصه اسپرسو را حفظ می‌کند، اما شدت آن ملایم‌تر است.

لونگو (Lungo)

• به معنای «اسپرسوی طولانی‌تر» است.
• می‌توان آن را با تنظیم آسیاب و استخراج طولانی‌تر (۳۰ تا ۴۰ گرم) تهیه کرد، یا با اضافه کردن آب داغ اضافی کنار یک اسپرسوی معمولی که فرد آن را به سلیقه خود رقیق کند.
• شدت طعم آن نسبت به یک اسپرسوی معمولی کمتر است.

درک تمایز میان انواع نوشیدنی کافئین دار و اسپرسو، به شناخت بهتر دنیای قهوه کمک می‌کند و بخشی از ماهیت اصلی آن را روشن می‌سازد؛ موضوعی که در مقاله «قهوه چیست» به طور کامل به آن پرداخته‌ایم.

اسپرسو ماکیاتو (Espresso Macchiato)

• کوچک‌ترین نوشیدنی اسپرسوی شیری است.
• در یک فنجان کوچک اسپرسو سرو می‌شود.
• یک شات سینگل اسپرسو با مقدار کمی فوم شیر ترکیب می‌شود.
• نسبت قهوه به شیر معمولا بین ۱:۱ تا ۱:۲ است.

کورتادو (Cortado) یا پیکولو (Piccolo)

• یک نوشیدنی کوچک اسپرسو با شیر است.
• اغلب در فنجان شیشه‌ای سرو می‌شود.
• یک شات سینگل اسپرسو با فوم شیر در فنجانی با حجم ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلی‌لیتر ترکیب می‌شود.
• نسبت قهوه به شیر معمولا حدود ۱:۴ است.

فلت وایت (Flat White)

• یک نوشیدنی اسپرسوی شیری بسیار محبوب که از استرالیا و نیوزلند سرچشمه گرفته است.
• دو شات دبل اسپرسو با فوم شیر ترکیب می‌شود.
• در فنجانی مشابه کاپوچینو یا حتی کوچک‌تر سرو می‌شود.
• نسبت قهوه به شیر آن نیز شبیه کورتادو، حدود ۱:۴ است، اما به‌دلیل استفاده از دبل اسپرسو، کافئین بیشتری دارد و طعم قهوه در آن غالب‌تر است.

کاپوچینو (Cappuccino)

• شامل یک شات سینگل اسپرسو و شیر فوم‌گرفته شده است.
• معمولا در فنجان‌هایی با حجم ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلی‌لیتر سرو می‌شود.
• نسبت قهوه به شیر معمولا حدود ۱:۶ یا ۱:۷ است.

کافه لاته (Caffé Latte)

• برای کسانی که شیر بیشتری و طعم قهوه ملایم‌تری می‌خواهند.
• در فنجان‌های نسبتا بزرگ (حدود ۳۰۰ میلی‌لیتر) سرو می‌شود.
• یک شات سینگل اسپرسو با شیر فوم‌گرفته شده ترکیب می‌شود.
• نسبت قهوه به شیر معمولا حدود ۱:۱۴ است.

تفاوت قهوه و اسپرسو چیست؟

اسپرسو، با ویژگی‌های طعمی و ساختاری خاص خود، از سایر انواع قهوه متمایز می‌شود. در واقع، اسپرسو هم یک نوشیدنی بسیار غلیظ و قوی است و هم به روش خاصی برای دم‌آوری قهوه اطلاق می‌شود.

برای درک بهتر این تمایز، تفاوت‌های اصلی اسپرسو با قهوه معمولی (مانند قهوه‌های دم‌آوری شده با قطره‌چکان یا فیلتر) را در ادامه بررسی می‌کنیم:

بررسی طبع اسپرسو

درباره طبع قهوه اسپرسو در طب سنتی، نظرات متفاوتی وجود دارد که گاهی اوقات متناقض به نظر می‌رسند. این تناقضات اغلب به عواملی مانند شیوه دم‌آوری، میزان مصرف و ترکیبات افزودنی همراه اسپرسو مرتبط است. بعضی افراد پس از نوشیدن قهوه، ممکن است احساساتی مانند بی‌حالی، ضعف یا سردی در بدن خود تجربه کنند که این نشانه‌ها نیز گاهی به خوراکی‌های با طبع «سرد» مرتبط دانسته می‌شوند. از طرفی، قهوه به دلیل خاصیت محرک خود، می‌تواند باعث افزایش حرارت بدن و سطح انرژی شود که این موارد از نشانه‌های طبع «گرم» محسوب می‌شوند. این تأثیرات بیشتر به میزان کافئین قهوه ها بستگی دارد که می‌تواند بر طبع بدن تأثیر بگذارد.

برخی نیز معتقدند که مصرف قهوه می‌تواند منجر به کاهش رطوبت و آب بدن شود، که این ویژگی در طب سنتی به طبع «خشک» نسبت داده می‌شود. در نهایت، توجه داشته باشید که مباحث مربوط به «طبع» در طب سنتی، پشتوانه علمی مدرن ندارند و عمدتا بر اساس مشاهدات و تجربیات حکیمان قدیمی شکل گرفته‌اند.

به‌طور کلی، اسپرسو پایه و اساس بسیاری از نوشیدنی‌های محبوب قهوه مانند لاته، کاپوچینو، آمریکانو و ماکیاتو است و با خرید قهوه اسپرسو می‌توانید تنوع گسترده‌ای از نوشیدنی‌های گرم را تهیه کنید؛ اما قهوه عادی، معمولا به‌صورت تنها مصرف می‌شود. هرچند ممکن است در برخی نوشیدنی‌های ترکیبی نیز به کار رود.

سوالات متداول